ITB Berlijn hoeft geen uitgebreide introductie. Het is ’s werelds grootste beurs en netwerkevent van de reissector. Hier komt de wereld letterlijk samen om te overleggen, deals te sluiten, van elkaar te leren en inspiratie op te doen.

De sfeer

De sfeer? Geweldig! Druk op dag 1, megadruk op dag 2 met de aanwezigheid van vele Belgen en de gekende decompressie op dag 3. Sentiment? Positief en ambitieus. Alsof er nooit iets gebeurd is en we gewoon verder bouwen op 2019. Maar schijn bedriegt. Daar kom je verder in dit artikel wel achter.

De Convention

Ik was voor Travel360° de volle 3 dagen aanwezig en baande mij een weg door de vele hallen, langs kleurrijke standen en de diverse podia van ITB Convention, die dit jaar de titel droeg: “Mastering Transformation”. En met als logo een kameleon. Een knipoog naar hoe we ons de komende jaren best gedragen in een wereld vol verandering.

Ik volgde meer dan 25 sessies, van keynotes tot panelgesprekken en interviews. Ik koos voor een dwarsdoorsnede van topics uit de E-travel, Destination, Future, Marketing & Distribution, Futre Work en de Sustainable Destination track. Goed voor bijna 24 uur leesvoer en slidedecks.

Hier volgt alvast een eerste distillaat van waar we met de sector staan in 2023 en wat we de komende jaren mogen verwachten.

Breaking the status quo

Professor Harald Pechlaner kon het wat mij betreft niet beter verwoorden. “We have to break the status quo”. Want aan de oppervlakte lijkt het alsof het terug business-as-usual is, maar onderhuids heeft de pandemie een ware aardverschuiving teweeg gebracht. In de komende 10 jaar zal de sector meer veranderen dan de afgelopen 60 jaar. Vaak gehoorde termen zijn dan ook “de grote ommekeer”, “build back better”, de “U-turn”, de “paradigma shift” en “de doorbraak van web3”. Dr Ivan Terekhov van Lufthansa Innovation hub vatte het als volgt samen: onze sector is verschoven van een sellers market - gedreven door product en aanbod - naar een buyers market, waarbij de macht volledig bij de consument is komen te liggen. En daar moeten we een antwoord op kunnen bieden.

De pandemie is dood

Echt waar. Covid is totaal geen issue meer. Uit de Traveler Value Index van Expedia Group blijkt trouwens dat wij er als sector nog veel meer poeha rond maken, dan nodig. Want de consument is er nauwelijks nog mee bezig. De pandemie wordt dan wel weer vaak genoemd als katalysator en keerpunt in het consumentengedrag. Ook de energiecrisis en de oorlog komen weinig ter sprake, behalve dan bijvoorbeeld tijdens het interview met Kathrin Anselm, chairman bij Airbnb. Zij vertelde dat ze dit jaar meer dan 130.000 vluchtelingen een onderdak hebben gegeven. De sympathie met Oekraïne is alomtegenwoordig, maar vooralsnog werpt de oorlog geen grote schaduw op de reissector.

Een sterke rationalisering

Covid en de energiecrisis hebben ook een diepgaand effect gehad op de mate waarin er (goedkoop) kapitaal beschikbaar is. Uit het panelgesprek tijdens de Phocuswright's Investor View werd duidelijk dat de gouden jaren van start-ups die van de ene naar de andere kapitaalronde holden voorbij zijn. Althans toch voor die bedrijven waarbij de focus enkel lag op meedogenloze groei. Investeerders richten zich opnieuw op de basis. Winstgevendheid is terug belangrijk. Ook Jan-Frederik Valentin van Ennea Capital Partners gaf aan dat het tijdperk van technologie om de technologie aan zijn einde is gekomen. “Tech ans sich” is dood. Technologie moet functioneel zijn, ten dienste staan van de gebruiker en moet echte problemen kunnen oplossen.

De 3 tech pijlers

Zo wordt er heel kritisch gekeken naar Blockchain. De meesten zijn het erover eens dat het een rol zal blijven spelen op gebied van B2B relaties, smart contracts en NFT, maar er is de nodige voorzichtigheid. Het probleem met Blockchain is dat iedereen probeert te begrijpen hoe het werkt en bijna niemand kent echte use-cases. Er wordt teveel gepraat over de technologie en te weinig over de functionaliteit.

ChatGPT, dat de doorbraak van Generatieve AI inluidde, is dan weer een no-brainer. Bijna niemand vraagt zich af hoe het werkt, maar bijna iedereen heeft het al eens geprobeerd. Kleine anekdote. Toen moderator Dirk Rogl op het hoofdpodium aan de aanwezigen vroeg of ze ChatGPT zien als een hype of toch eerder als een blijvende innovatie, was de zaal unaniem. Generatieve AI is een blijver en zal de manier waarop we werken diepgaand veranderen!

Bij de Metaverse, een derde grote tech trend die hier op ITB vaak aan bod kwam is dat anders. Velen zien het toch nog als een hype. Weinigen geloven in een snelle doordraak en al helemaal niet in een onmiddellijke bedreiging voor het echte reizen. Als zal de Metaverse de komende jaren wel een belangrijke rol opeisen binnen het inspirationele luik van de customer journey.

Sus… what?

En uiteraard is er duurzaamheid. Er was dan ook een heel aparte track en podium gewijd aan dit topic. Tijdens het panelgesprek “Empowering Travelers by Eliminating Unsustainable Choices”, kregen we onder andere een voorbeeld voorgeschoteld van een touroperator die zo ver gaat dat je voor elke reis kan zien wat je voetafdruk is op vlak van vlucht, vervoer, accommodatie etc, maar ze tonen ook hoeveel van je reissom in het land van bestemming blijft en bijdraagt aan de lokale economie. Tijdens de korte bezoekjes aan de beursvloer was het dan wel weer schrikken. Het contrast tussen de uiteenzettingen over sustainability tijdens de Convention en de mate waarin vele aanwezige spelers nog moeten wakker worden op dit vlak is groot. Haastig in elkaar geknutselde Q&A lijstjes voor mocht er toch iemand een vraag over stellen, zijn daar een mooi voorbeeld van. Of nog erger. “I’m sure we are doing something with sustainability, but that’s not my department. I have to check that with my colleague and I will send you an email… “

Van DMO naar SMO

Ook de bestemmingen beseffen dat de tijden zijn veranderd. De titel van de keynote en het panelgesprek “Is Destination Thinking still state of the art?” is duidelijk. De vraag werd letterlijk gesteld: “Is de bestemming dood?”. De klassieke aanpak van een DMO (Destination Management Organization) past niet meer bij het gewijzigde consumentengedrag. De boodschap? Een DMO moet een transformatie ondergaan naar SMO (Sustainable Management Organization), waarbij de bestemming niet langer het product is. Waarbij toerisme niet enkel in economische KPI’s of pax aantallen wordt gemeten. Het gaat om een holistische aanpak waarbij de SMO een draaischijf wordt en een economische, sociale, culturele en duurzame rol speelt, zowel voor de reiziger als voor de lokale communities.

Einde van het klassieke boekingspatroon

De Millennials, maar vooral de nieuwe GenZ kijken op een heel andere manier naar reizen. Het klassieke boekingspatroon waarbij je een bestemming en datum kiest om vervolgens de prijs een belangrijke rol te laten spelen lijkt bij hen niet in de smaak te vallen. Bij de aanstormende generaties staat beleving centraal. Het gaat om exclusieve en authentieke ervaringen. Waar die doorgaan is ondergeschikt. Richard Au, head of global business development bij Airbnb, vertelde hoe zij dit aanpakken. Voortaan vind je bij Airbnb bovenaan in de zoekbalk collecties. Vb. “aan een meer”, “in de natuur”, “woonboten”, “tiny houses”. De ervaring eerst, dan de locatie. Ook de keynote “AIDA on TikTok – how to become a love brand for everyone”, paste volledig in dit thema. Een mooie use-case van hoe een cruisemaatschappij erin geslaagd is de eeuwige associatie met ouderdom te doorbreken. Johannes Reck, CEO van GetYourGuide liet tijdens een interview in de kaarten van de booming business van Tours & Activities kijken. En opnieuw waren ze daar: GenZ.

Blended Travel

Het pijnpunt – het vinden en houden van goede en bekwame medewerkers – kwam ook veelvuldig aan bod. HR afdelingen zullen anders moeten gaan denken. Flexibiliteit en remote work zijn niet meer weg te denken. Toch lijken vele werkgevers terug te vervallen in oude gewoonten. Lange kantoordagen inclusief files, afgebakende vakantiedagen, 9 to 5 mentaliteit,… Als het van de panel leden afhangt is dit compleet verleden tijd. In dit kader werd er ook veel gepraat over “blended travel”. Dit gaat verder dan het gekende “bleisure travel”, waarbij een leisure extentie werd gekoppeld aan een business trip. Bij “blended travel” is er nauwelijks nog een grens tussen beide. Workations van enkele weken of maanden op exotische locaties zijn geen uitzondering meer. En wat blijkt? De bestemmingen zijn hier heel blij mee. Stephen Dutton van Euromonitor toonde met cijfers aan dat de “blended traveller” langer en meer betekenisvolle tijd doorbrengt in een bestemming. Het geld dat wordt uitgegeven, blijft meestal bij lokale gemeenschappen. Bestemmingen zien het dan ook als een alternatief voor massatoerisme. Luis Araújo, president Turismo de Portugal beaamde dit en gaf tal van voorbeelden hoe zij als bestemming inzetten op deze nieuwe doelgroep.

Seamless en frictionless travel

Misschien is dit toch wel de heilige graal die we met zijn allen aan het zoeken zijn. Uit alles blijkt dat de grote betrachting van de sector in zijn geheel is om te streven naar seamless, frictionless travel. Weg met het silo-denken. Leve de samenwerking. Dat zeggen we al jaren, maar nu lijkt het bijna te gaan gebeuren. Self Sovereign Identity (digital ID) zal daar een belangrijke rol in spelen. Het tijdperk van web3 is ingezet. Het heeft er alle schijn van dat verschillende losse eindjes aan elkaar geknoopt gaan worden en dat we dichter bij de graal staan, dan we zouden vermoeden.

En verder?

Dit was een uitgekristalliseerde versie, maar elk van deze topics verdient verdere toelichting met praktische voorbeelden, cijfers en inzichten. En dat mag je van Travel360° ook verwachten. De komende weken komen we hier uitgebreid op terug binnen onze verschillende kanalen. De website, de nieuwsbrief en uiteraard ons magazine, dat je voortaan 6 keer per jaar op de deurmat mag verwachten.

Wordt vervolgd!