“Een persoonlijke blik op toeristische logies in Sint-Andries”, met daaronder de stellige conclusie: “Airbnb’s zetten de leefbaarheid in de wijk onder druk!” Zo kopt de voorpagina van de Gazet van Sint-Andries, een gratis wijkkrant die elk kwartaal bericht over de actualiteit in de van oorsprong volkse buurt in Antwerpen.

Gelegen tussen het historisch stadscentrum en het “hippe” Zuid verbindt Sint-Andries twee toeristisch gegeerde buurten. Dat maakt de wijk een ideale uitvalsbasis voor een kort toeristisch verblijf in Antwerpen. Bijgevolg zijn er in de wijk, waar zo’n 6300 mensen wonen, steeds meer woonappartementen omgetoverd tot kortetermijnverblijven. 706 stuks, zo blijkt uit officiële cijfers.

Toch kaart Gazet-uitgever Nico Volckeryck in zijn edito aan dat er vermoedelijk nog heel wat niet-geregistreerde Airbnb’s onder de radar blijven. Dat terwijl het aantal vaste bewoners tussen 2018 en 2022 met 3,8 procent kromp.

Naast de klassieke financieel-economische impact van de Airbnb-golf – zoals minder beschikbare huurwoningen en oplopende huurprijzen – springt vooral de impact op de woonervaring in het oog. De student Hotelmanagement Warre Konings peilde via een brede bevraging naar de ervaringen van buurtbewoners.

Nachtlawaai en zwerfvuil

Daaruit blijkt dat 65 procent van de respondenten dagelijks of wekelijks toeristen tegenkomt in hun eigen gebouw of straat. Tot daaraantoe, kan men stellen. Maar 61 procent zegt ook daadwerkelijk overlast te ervaren. “Een afbrokkelend buurtgevoel en een onveilig gevoel door de continue wissel van gasten”, klinkt het. “Nachtlawaai, sleutelkluisjes en zwerfvuil waaronder lachgasflessen”, luidt het concreter.

Het wijst op vriendenweekends, in de trant van vrijgezellenfeestjes en sportploeguitjes op het einde van het seizoen. Kortom, het soort weekends waar men het varken dient uit te hangen. Dat soort luidruchtige groepen verkiezen een appartement als decorum boven een hotel – waar nog een zekere vorm van directe controle aanwezig is. Alle begrip, maar de gevolgen zijn duidelijk voelbaar in de buurt.

Hoewel deze vorm van overlast betreurenswaardig is, bevat ze weinig nieuwswaarde. Soortgelijke klachten klinken al jaren in grootsteden als Amsterdam en Barcelona, die eveneens kampen met een ontwrichte huurmarkt.

Overlast bereikt nauwelijks de politie

Opvallender is het beperkt aantal meldingen. Slechts vier op de tien respondenten signaleren hun klachten, waarbij ze vaak liever de Airbnb-eigenaar contacteren dan de politie. Daardoor bereikt slechts een fractie van de overlast het officiële kanaal. Dat helpt niet om de urgentie van de problematiek op te krikken. Want wat veelvuldig op het bord van de politie belandt, sijpelt doorgaans algauw door tot het politiek bestuur, met de vraag een structurele oplossing te vinden.

Antwerps schepen van Stadsontwikkeling Patrick Janssens (Vooruit) reageerde inmiddels wel op het onderzoek. Hij erkent het probleem en pleit voor een strakker beleidskader.  “We zouden dit kunnen doen via een thematisch ruimtelijk ordeningsplan”, zegt Janssens aan de Gazet van Antwerpen. “Dat geldt dan niet voor een bepaald gebied, maar in dit geval voor toeristenverblijven. We zouden het ook in de bouwcode kunnen vastleggen. Als we een stevig kader willen, dan zal dat nog wel enige tijd duren. We gaan ook kijken hoe ze dit in binnen- en buitenland aanpakken.”

Toch moet er volgens het buurtcomité sneller actie worden genomen. Om die reden heeft de krant een affiche (zie foto) toegevoegd om aan het raam op te hangen. “Geen Airbnb in Sint-Andries, Red Onze Buurt”, luidt de slogan.

Of dat impact zal hebben? Voor dat eerste is het alleszins te laat, dat tweede zal wellicht nog wel lukken.

Auteur: Cesar Van den Bergh