In de afgelopen pakweg twee jaar was het grootste probleem op het pittoreske Griekse eiland Santorini de massa's toeristen die tussen de witgekalkte muren van de stad Oia op zoek waren naar de beste plek voor selfies bij zonsondergang. Eerder dit jaar stak een ander probleem de kop op - een probleem dat al miljoenen jaren diep onder Santorini sluimert.

Santorini, dat op de caldera van een oude vulkaan ligt, dankt zijn bestaan - en veel van zijn fenomenale schoonheid - aan seismische krachten en de recente gebeurtenissen herinnerden eraan hoe dicht het bij geologische breuklijnen ligt.

Tussen 26 januari en 22 februari werden meer dan 20.000 kleine aardbevingen van magnitude 1 of hoger geregistreerd voor de kust van het eiland in de Middellandse Zee, volgens het Interdisciplinair Comité voor Risico- en Crisisbeheer van de Universiteit van Athene. Eén aardbeving had een kracht van 5,3 op de schaal van Richter.

Lokale gezinnen met jonge kinderen en seizoenswerkers evacueerden van het eiland na een noodtoestand die ook de nabijgelegen eilanden Anafi, Amorgos en Ios trof. Bouwwerkzaamheden werden stilgelegd en het rustige seizoen op het eiland werd stiller.

Dat is de realiteit. Dit is niet nieuw: er zijn nu eenmaal delen van de wereld die permanent onder een (vaak heel) latente dreiging liggen. De Caraïben en de Filippijnen weten dat de orkanen en tyfoons weerkerende fenomenen zijn. In Zuidoost-Azië ligt de “Ring of Fire”, waar verschillende plaatkorsten van de aarde over elkaar wrijven.

In al deze gebieden leven mensen, komen toeristen. Het gevaar is permanent – maar net daardoor leren de mensen ermee leven.

Als de aarde een volledig veilige plek zou zijn zonder enige kans op natuurrampen, dan zou dit betekenen dat de evolutie van de planeet volledig gestopt zou zijn, heb ik me laten vertellen door wetenschappers.

Conclusie: veiligheid bestaat niet. Reizen is per definitie de onveiligheid vergroten. Het alternatief is thuis blijven. En dan kan ook de bliksem inslaan. Of de Rus in je tuin staan, schijnt het.

Terug naar Santorini.

De “maand van de lichte bevingen” ging de wereld rond, compleet met – This is 2025, folks!- fake foto’s en video’s die moesten duidelijk maken dat de paniek compleet was.

Er was geen paniek, er was bezorgdheid. Terechte bezorgdheid.

Vandaag is er ook paniek. Bij sommige hoteliers, bij de lokale toerisme-gerichte horeca en aanbieders van excursies en “local experiences”. De vorig jaar verdoemde cruiseschepen worden vriendelijk gevraagd om het eiland niet te schrappen uit hun routes. Het woord “overtoerisme” is nog niet gevallen.

Dat was vorig jaar wel wat anders. Santorini leek wel het ultieme voorbeeld ven overtoerisme.

En ook dat klopt niet: 80% van het eiland is, ook in topseizoen, aangenaam en vrij rustig, met een grote dosis typische Griekse eiland-authenticiteit. Als je een foto wil nemen van “die iconische zonsondergang” – tja, dan is het even een gevecht in regel, elke avond.  Met de andere toeristen, inclusief de passagiers van die 5 cruiseschepen die net aangelegd hebben. Tja. De Trevifontein, de Ramblas, dat eiland uit The Beach: same thing.

Maar de huidige aanbiedingen, discounts en “kom nu” kreten vanuit Santorini bewijzen wel dat de kretologie over “overtoerisme” vaak het resultaat is van oppervlakkige, tijdelijke en ongenuanceerde denkbeelden. Het probleem bestaat, maar kent alle mogelijke varianten. En dus ook alle mogelijke oplossingen.

Ik vond één passage uit een TUI persbericht deze week dan ook ronduit grappig. Het is een voorbeeld van een begrijpelijk, maar opportunistisch verkoopargument dat waarschijnlijk een versheidsduur van enkele weken heeft. Ik citeer even:

“Wie nu boekt, profiteert van meer dan alleen een lagere prijs. Door de afgenomen toeristische drukte beleef je het eiland op een veel authentiekere manier. De pittoreske straatjes van Oia, de terrassen van Thira en de wandelroutes langs de caldera zijn rustiger dan normaal. Je kunt volop genieten van het uitzicht, de lokale sfeer en de warme gastvrijheid, zonder de gebruikelijke massa toeristen.”

Het is waarschijnlijk waar. Maar het klinkt me vreemd in de oren. Het klinkt als de slager die aanprijst: “We hebben net een koe ontvangen, waar per ongeluk minder hormonen in gespoten zijn dan normaal. Geniet nu uitzonderlijk van een lekker, gezond stukje vlees, zonder de gebruikelijke rotzooi die we erin pleuren.”

Ach, ik zou in de plaats van TUI net hezelfde doen. Ik héb vaak net hezelfde gedaan in mijn professioneel leven. Maar soms mogen we even onszelf op kleine, kromme details betrappen, toch?