De World Travel Market is elk jaar opnieuw ideaal om de polsslag van de reisindustrie te nemen, net na het hoogseizoen en terwijl iedereen al vooruitkijkt naar het komende jaar. De WTM is eigenlijk het teken, dat Kerstmis en Nieuwjaar eraan komen. De beurs markeert het begin van het einde van het jaar, en het begin van de start van het volgende jaar.

ITB, die andere mega-beurs, laat daarentegen elk jaar toe om je eigen gevoel over het komende zomerseizoen te toetsen aan de inzichten van de rest van de wereld. Vandaar dat aanwezigheid op beide beurzen voor een leidend vakblad essentieel is.

WTM voelde dit jaar nét anders aan. In vele aspecten was deze beurs het begin van een nieuw tijdperk, op verschillende vlakken. Zo was er de dominante aanwezigheid van de Middle East bestemmingen. Tijdens WTM werd duidelijk: a new tourism powerhouse is born. Dubai is al enkele decennia een fenomeen, maar nu hebben de verschillende bestemmingen in het Midden Oosten resoluut de blik voorwaarts gewend. De standen reflecteerden de ambitie: hier wordt geïnvesteerd, zoals nooit tevoren in de geschiedenis van de reisindustrie.

Het technologie luik van WTM stond er op het eerste gezicht wat minder uitbundig bij. De echte IT bedrijven waren er wel, maar hadden geen spectaculair nieuwe producten te showcasen. Later, tijdens presentaties van en gesprekken met vertegenwoordigers van de grote spelers in de reisindustrie, bleek waarom: er wordt volop geïnvesteerd in de integratie van Artificiële Intelligentie bij de bedrijven zelf. Ik kreeg sterk de indruk dat AI zeker het strategische “next big thing” is, maar dat het zich minder manifesteert in separate producten, en des te meer in actieve integratie in de bestaande workflows van de actieve bedrijven.

Paradoxaal genoeg bleek iedereen het erover eens te zijn, dat één van de grootste uitdagingen van vandaag, de mensen zelf zijn: het aantrekken en houden van talent is een bron van zorg en frustratie. Om het met de woorden van een opinion leader in de UK reisindustrie te zeggen: “I have never felt less sexy as an employer in my life. Please Google or even Airbnb: give me some of your stardust!”

Voor bedrijven die hun jobs hebben ingevuld, zijn de stijgende loonkosten een probleem. Maar de personeelsproblematiek gaat zelfs verder: bedrijven met hun zetel op een klassieke A-locatie midden in en grootstad, zien met lede ogen aan hoe hun mensen het wonen en leven in die stad niet meer kunnen betalen – en dus gedwongen zijn dagelijks lang te pendelen – of veel van thuis uit te werken. Wat ook niet echt ideaal (meer) blijkt te zijn, als het om bedrijfscultuur en team spirit gaat.

De loonkost kan je eigenlijk uitbreiden naar de volledige “cost of operations”: vrijwel alle reisbedrijven zien hun kosten op zowat alle vlakken door het dak gaan. Dat leidde in gesprekken, in vergelijking met eerdere WTM edities, vaker dan ooit tot de vaststelling dat de huidige marges niet meer houdbaar zijn. De gemiddelde winstmarge per transactie moet omhoog, zoveel is duidelijk. Ook hier noteerde ik een mooie uitspraak: “As long as there is one pirate around, nobody is safe”. Met andere woorden: er zullen altijd discounters zijn, die het even proberen. De kans dat ze het volhouden is kleiner dan ooit, maar ze kunnen we nog steeds fors marktverstorend werken.

En de oorlogen dan? Wel, dat was veel minder een gespreksonderwerp dan ik bij aankomst in London dacht. Kort samengevat en even kort door de bocht: iedereen gaat ervan uit dat de lopende conflicten slechts tijdelijke effecten hebben. In Oekraïne klinken de kannonen steeds luider maar men hoort ze blijkbaar steeds minder, en niemand gaat ervan uit dat in het Midden Oosten de vlam écht in de pan gaat. De verregenwoordigers van The Middle Est zelf spreken steevast over een “local conflict”.

Kortom: een WTM die nét iets anders was dan de voorgaande jaren. We zijn uit de grote crisis, er komt een mooi jaar aan en de uitdagingen kunnen we aan. Daar kwam het zowat op neer, kon ik constateren na een flash bezoek.